محله های قدیمی اصفهان

بیدآباد

 محله بیدآباد در دوره دیلمیان یا آل بویه بیرون از برج و باروی اصفهان یا پشت باروی علاءالدوله واقع شده بود و پس از آن جزو مناطق شهر شد. وسعت این محله قابل توجه بود. بیدآباد در سده‌های چهارم و پنجم هجری ویذآباد نامیده می‌شد و در آثاری چون محاسن اصفهان از آن یاد شده است. این محله بازارها، مساجد، قصرها و مدارسی داشت. در بازارهای آن نیز کالاهای گوناگونی خرید و فروش می‌شد و مشاغل و کارگاه‌هایی وجود داشت.

بیدآباد پیش از دوره صفوی، به ویژه در روزگار ترکمانان، بسیار آباد بود. در آن دوره، آثاری چون مقابر و مزارهای تعدادی از باباها، مساجد، انهار و کوشک‌هایی در این محله وجود داشت که تنها شمار اندکی از آنها همچون مدرسه باقریه، درب کوشک و مدرسه ترک‌ها موجود است. در باب کوشک یا درب کوشک، که از مناطق باصفا و با طراوت آن بود، دروازه بخارایی‌ها واقع شده بود. مناطق دیگری از بیدآباد مانند شیش نیز رونق قابل توجهی داشت. در عهد صفویه، به ویژه اواخر این دوره، برخی از بزرگان دولت به بیدآباد رونق خاصی بخشیدند؛ از جمله یکی از خواجه سرایان به نام علی قلی آقا مسجد، مدرسه، حمام و بازاری در آنجا بنا نهاد. مدرسه میرزا حسین بیدآباد مانند آقا حسین خوانساری بود. از جمله نهادهای آموزشی اواخر عهد صفویه و مورد عنایت علمای بزرگ آن دوره مانند آقا حسین خوانساری بود.

پس از صفویه نیز علما و بزرگان بسیاری در بیدآباد ساکن بودند، از جمله از ملا محمد رفیع گیلانی و پسرش آقا محمد بیدآبادی می‌توان یاد کرد. مدرسه میرزا مهدی بیدآباد نیز از یادگارهای دوره افشاریه و گویا میرزا مهدی بود. در اوایل دوره قاجار، بیدآباد با سکونت سیدشفتی و ساخت مسجد بزرگ و  آبرومندی به نام سید حجت‌الاسلام رونق بسیار یافت و در حقیقت، مرکز مرجعیت دینی و تشیع شد. پس از سید شفتی فرزندان و نوادگان وی همچون سید اسدالله با تربیت شاگردان بسیار، رونق ویژه‌ای به مسجد و محله بیدآباد بخشیدند.

قسمت‌هایی از بیدآباد مدت‌ها پذیرای الوار مهاجر و محل سکونت آنان بود. مرحوم مهدوی از ویران شدن برخی از آثار بیدآباد از جمله مزارهای آن در بیش از یکصد و پنجاه سال پیش و تبدیل آنها به خانه و باغ خبر داده است. در رخدادهای سیاسی ایران و اصفهان مانند مشروطه نیز بید آباد محله‌ای پر جنب و جوش بوده است. بسیاری از ادبا، مشایخ و اهل علم و هنر در رشته‌های مختلف در این محله پرورش یافته‌اند.